Nghiên cứu quan hệ quốc tế với tư cách một ngành lý luận đã bắt đầu từ khi cuốn The Twenty Year's Crisis (Cuộc khủng hoảng hai mươi năm) của E. H. Carr xuất bản năm 1939 và cuốn Politics Among Nations (Chính trị giữa các quốc gia) của Hans Morgenthau xuất bản năm 1948.[4] Quan hệ quốc tế với tư cách là một ngành học được cho là xuất hiện sau Chiến tranh thế giới thứ nhất với sự thành lập Khoa Quan hệ quốc tế ở Đại học Wales, Aberystwyth.[5] Những nghiên cứu học thuật về quan hệ quốc tế trong giai đoạn giữa hai cuộc thế chiến tập trung vào yêu cầu xây dựng một hệ thống cân bằng quyền lực để thay thế cho hệ thống an ninh tập thể. Những nhà lý luận này sau này được gọi là "Những người lý tưởng".[5] Những chỉ trích mạnh mẽ nhất trường phái tư duy này là các phân tích "thực dụng" của Carr.

Tuy nhiên, một nghiên cứu mới đây của David Long và Brian Schmidt năm 2005, đã xét lại những nguồn gốc của ngành lý luận quan hệ quốc tế. Họ cho rằng lịch sử ngành này có thể bắt đầu từ thời chủ nghĩa đế quốc và chủ nghĩa quốc tế cuối thế kỷ 19. Việc lịch sử ngành này được trình bày qua "những cuộc tranh luận lớn", chẳng hạn như cuộc tranh luận giữa phái thực dụng và phái lý tưởng không tương ứng với bằng chứng lịch sử được tìm thấy trong các tác phẩm ở giai đoạn đầu: "Chúng ta nên một lần và mãi mãi loại bỏ quan điểm sai trái và lỗi thời rằng cuộc tranh luận giữa những người theo chủ nghĩa lý tưởng và những người theo chủ nghĩa thực dựng là khung nghiên cứu chính yếu để hiểu lịch sử của ngành này". Những lập luận xét lại cho rằng tới năm 1918, quan hệ quốc tế đã được hình thành trên cơ sở sự cai trị thuộc địa, khoa học về chủng tộc và sự phát triển của các chủng tộc.

Những cách tiếp cận mang tính giải thích và có tổ chức trong lý thuyết quan hệ quốc tế là sự khác biệt khi phân loại các học thuyết quan hệ quốc tế. Các lý thuyết giải thích là những lý thuyết nhìn thế giới từ bên ngoài để lý thuyết hóa nó. Lý thuyết tổ chức là lý thuyết tin rằng các giả thuyết có thể góp phần xây dựng nên thế giới thực.[6]